Het kaf van het koren scheiden in de beleggingsindustrie?

Als je zoekt op vermogensbeheerder vergelijken kom je verschillende websites tegen. Alhoewel er veel goede informatie te vinden is, is er geen enkele website die echt complete informatie geeft.

Het is zelfs zo dat sommige websites zich op schokkende wijze ronduit hebben laten misleiden door vermogensbeheerders door onkunde of door belangenverstrengeling.

Na het lezen van dit artikel kom je beter beslagen ten ijs. Wie kun je vertrouwen, wie is bekwaam en wie behartigt echt jouw belangen in plaats van zijn eigen belang of het belang van de firma of aandeelhouder?

In dit artikel geef ik handvatten om het kaf van het koren te scheiden in de beleggingsindustrie die niemand anders geeft.

Nobody got fired by hiring IBM

Blind vertrouwen op de grootste en bekendste naam kan je een koude douche bezorgen. Een Amerikaans gezegde luidt:

nobody got fired by hiring IBM.

Een manager denkt wel twee keer na voordat hij een onbekende naam inhuurt. Als het misgaat staat zijn baan op het spel. Dit risico is kleiner wanneer hij een grote en bekende naam inhuurt zoals IBM.

Mensen hebben de neiging om te denken dat het bij de grootste en bekendste vermogensbeheerder of bank wel goed zit. Nu blijkt dat de grootste verliezen en schandalen zich bij de grote namen hebben afgespeeld.

Ik vergeet nooit meer de tv-reportage over een tegelzetter die met hard werken een mooi bedrijf had opgebouwd en na verkoop een behoorlijk vermogen had. Dat vermogen diende om in zijn pensioen te voorzien.

Hij liet zijn vermogen beleggen bij een chique private bank en dacht dat hij de juiste keuze gemaakt had. Het ging niet goed, hijI verloor een substantieel deel van zijn vermogen en daardoor was zijn pensioen in gevaar en een groot deel van zijn levenswerk vernietigd.

Beloften werden ondanks torenhoge kosten niet waargemaakt. Zijn pensioen was niet meer. Ik herinner me nog dat hij het niet kon geloven dat zo’n dure private bank met al die hoogopgeleide en ervaren mensen en dure pakken, zo onbekwaam met zijn pensioen was omgegaan.

Hij had toch het juiste gedaan door een bekende naam te kiezen? Bij deze bank hebben zich de grootste schandalen voorgedaan; niet alleen onzorgvuldig handelen, maar ook beleggen in Madoff, et cetera.In die tijd werden producten aangeboden die de bank het meest opleverden.

Het beleggingsbeleid was ontwikkeld om geld te verdienen en om de bank in te dekken tegen claims. De adviseurs werden geprikkeld om zoveel mogelijk geld te verdienen voor de bank, niet voor de klant.

Het punt dat ik probeer te maken is dat hij de beste keuze had gemaakt die in zijn macht lag om te maken: hij koos IBM. En toch heeft dat hem zijn pensioen gekost. Ondanks dat hij zelf die bank heeft gekozen zal niemand hem dat verwijten, maar daar krijgt hij zijn pensioen niet mee terug.

Je blijft zelf verantwoordelijk voor de resultaten

Elke belegger moet beslissingen maken of laten maken over zijn of haar vermogen. Of je je vermogen nu zelf beheert of laat beheren, je bent zelf verantwoordelijk voor het eindresultaat. Wanneer je je vermogen permanent bent verloren door wanbeleid of fouten van een bank of vermogensbeheerder, dan ben jij daarvoor verantwoordelijk, niemand anders.

Er is ontzettend veel fout gegaan in de beleggingsindustrie en nog steeds gaat er veel fout. Het is haast onmogelijk voor particuliere beleggers om het kaf van het koren te scheiden in de beleggingsindustrie.

Een particulier is niet opgewassen tegen de pratende stropdassen uit de beleggingsindustrie. Van de economen en beursgoeroes op tv tot de beleggingsadviseur bij de lokale bank. Ze kunnen je van alles op je mouw spelden, en dat doen ze dus vaak ook. Soms vertellen ze de waarheid en soms niet. Soms komt dat door belangenverstrengeling en soms is het gewoon onwetendheid. Er wordt nog steeds zowel bewust als onbewust veel misleidende informatie verspreid.

Vermogensbeheervergelijkers

Niet alleen particulieren kunnen de marketing en onzin van de beleggingsindustrie niet doorzien. Er zijn ook veel professionals die het kaf van het koren niet kunnen scheiden. Met de komst van vergelijkingswebsites zijn er ook tientallen services ontstaan die vermogensbeheerders vergelijken en mensen begeleiden bij het kiezen van een vermogensbeheerder.

Dit is op zich een goede ontwikkeling, maar ook hier geldt: welke vergelijker kan goed vergelijken en wat is het verdienmodel?

Waar je niet op moet vergelijken:

Rendementen vergelijken heeft eigenlijk weinig zin omdat rendementen uit het verleden geen garantie voor de toekomst geven. Natuurlijk kun je zien dat er iets mis is wanneer de rendementen stelselmatig achterblijven door bijvoorbeeld te hoge kosten. Rendementen vergelijken zonder dat duidelijk is welk risico daarbij is appels met peren vergelijken. Je wil altijd weten hoeveel risico (koersfluctuatie) er gelopen is voor het behaalde rendement.

Vergelijken op criteria als beleggen in aandelen, fondsen en etf’s is ook niet zo handig omdat het hetzelfde is als een timmerman uitzoeken aan de hand van het soort hamer dat hij gebruikt.

Wat zeer nuttig is, is het kostenvergelijk waarbij naar de totale kosten (inclusief verborgen kosten) wordt bekeken en niet alleen de kosten voor de service.

Er is geen vergelijkingswebsite die daadwerkelijk een juiste vergelijking maakt.

Er waren rond 2010 in Nederland twee vermogensbeheer-vergelijkadviseurs die een bepaalde vermogensbeheerder aanprezen met geweldige rendementen. De vermogensbeheerder heeft appels met peren vergeleken en lijkt daardoor een jarenlange out performance gerealiseerd te hebben wat in realiteit niet zo is. Ondanks dit staat er op hun website dat de rendements- informatie die ze verstrekken GIPS-compliant is waardoor het lijkt dat alles wel snor zit. Niet dus!

Nadat ik bij de trotse directeur de maandelijkse rendementen opvroeg, bleek na mijn analyse dat een jarenlange under performance van 1,5% ten opzichte van de markt was gerealiseerd. De verbaasde directeur verwees mij naar hoofd beleggingen welke achteraf een in mijn ogen niet passende benchmark (vergelijkingsmateriaal) had gebruikt.

Zij schrijven op hun website dat er geen gouden standaard wat betreft benchmarks bij vermogensbeheer is op dit moment. Nou, die is er dus wel en dat is namelijk het rendement dat je hebt behaalt gecorrigeerd voor het risico dat je hebt gelopen vergeleken met de wereld markt index. De meest gebruikte methode om prestatie van een beleggingsportefeuille te meten is de Sharpe Ratio. Het meet het rendement per eenheid risico. Morningstar is de grootse beleggingsfondsen analist en gebruikt deze ratio om performance van fondsen te vergelijken.

Beleggingsprestaties meet je altijd door de rendementen te corrigeren voor het gelopen risico. (dit kan technisch op verschillende manieren). Waar het om gaat is dat je appels met appels vergelijkt. Het simpelste kun je het in een grafiek zien waarbij je de rendementen aan een kant zet en de risico of volatiliteit (gemiddelde jaarlijkse koersschommelingen) aan de andere kant. Hoe meer rendement je per eenheid risico hebt gerealiseerd hoe beter.

Figuur 1.  Out- en under performance vergelijken

Prestatie is heel gemakkelijk te zien als je het rendement gecorrigeerd voor risico bekijkt. Of je nu defensief of offensief belegt, je wil altijd zoveel mogelijk rendement per eenheid risico. Vergelijk de prestaties van een actieve beleggingsstrategie altijd met het goedkoopste alternatief, indexbeleggen in de markt. Al naar gelang een defensieve (25% aandelen, 75% obligaties), neutrale (50%-50%) of offensieve (75%-25%) beleggingsportefeuille. Alles boven de lijn presteert geeft meer rendement per eenheid risico dan de markt, alles eronder minder.

Initieel liet de vermogensbeheerder rendementen zien van zijn twee fondsen vergeleken met rendementen van hun eigen gekozen benchmarks (vergelijkingsmateriaal).

Wat ik heb gedaan is de maandelijkse rendementen van twee van hun fondsen vergeleken met enkele indexfondsen met daarin  100% aandelen en een fonds met daarin 80% aandelen en 20% oblgiaties. Deze fondsen waren vergelijkbaar met de fondsen van de vermogensbeheerder.

Het resultaat is hieronder te zien in figuur 2. Ik heb een lijn getrokken tussen de indexfondsen. Alles onder de lijn presteert slechter omdat het of minder rendement of meer risico heeft dan de fondsen boven de lijn. De twee fondsen van de vermogensbeheerder (rood omcirkeld) presteren duidelijk slechter dan alle indexfondsen als je het rendement corrigeert voor risico. Er is voor beide fondsen (rood omcirkelt) een beter alternatief. De blauw omcirkelde fondsen die geven beide een hoger rendement en ook nog eens minder risico dan de dichtstbijzijnde rood omcirkelde fondsen.

Figuur 2 Risico versus rendement. Dit is de juiste manier om beleggingsprestaties te vergelijken. Vergelijk rendement en risico.

Door rendement voor risico te corrigeren kun je een goede vergelijking maken. Wanneer je in de rood omcirkelde fondsen had belegd dan zou je vergeleken met een indexfonds ongeveer per jaar 1%-1,5% minder rendement hebben gehad wat waarschijnlijk gelijkstaat aan de kosten van het fonds.

Deze vermogensbeheerder laat tot op de dag van vandaag bewust misleidende informatie zien, ondanks dat ik hen op de fout heb gewezen. We hebben hier te maken met onbekwaamheid en/ of belangenverstrengeling.

Mijn analyse: Hoofd beleggingen is niet integer (of onbekwaam) omdat hij zwaar misleidende informatie verstrekt. Directeur is onbekwaam omdat hij misleid is door zijn staf (of niet integer). De twee vermogensbeheervergelijkers zijn niet onafhankelijk (integer) omdat deze (destijds) geld aannamen van de vermogensbeheerder om deze te promoten. En is niet bekwaam omdat er geen correcte analyse werd gemaakt.

Bekwaam en een integer mens

Wat je nodig hebt is een bekwame en integere service provider, fondsmanager of adviseur. Wanneer je te maken hebt met bedrijven, heb je te maken met mensen. De beleggingsindustrie is een afspiegeling van de maatschappij. Er zijn adviseurs die denken aan eigenbelang en er zijn adviseurs die denken aan  in klantbelang.

Er zijn bekwame en onbekwame adviseurs. Ik heb ze beiden gezien en meegemaakt. Er zijn vier soorten professionals waarvan je er maar één wilt inhuren. De juiste professional of service heeft twee kenmerken. Deze is bekwaam en integer. Dat betekent dat hij het belang van JOU en je familie behartigt.

Omstandigheden die klantbelang bevorderen

Mensen zijn mensen en hebben van nature een bepaalde integriteit en die is lastig te meten. Een grote rol speelt de omgeving waarin een adviseur werkt en die is wel enigszins meetbaar.

Een belangrijk punt dat belangenverstrengeling kan voorkomen is ervoor te zorgen dat een adviseur ALLEEN door jou betaald wordt. Zoek iemand die zelf verantwoordelijkheid draagt en totaal onafhankelijk kan werken en beslissingen kan nemen. Meestal kom je dan uit bij een zelfstandige of een partner bij een advieskantoor.

Natuurlijk kan een adviseur die bij de bank werkt 100% integer zijn maar de omstandigheden waarin hij werkt zijn niet ideaal. Om te beginnen hangt het behouden van zijn baan af van hoe goed het management vindt dat hij presteert, niet hoe goed jij vindt dat hij presteert. Het management kijkt meestal naar hoeveel een adviseur voor de bank verdient, niet hoeveel hij voor zijn klanten verdient. Hij wordt door de bank betaald, niet door jou.

Een werknemer van een bank is niet onafhankelijk en zelfs niet verantwoordelijk voor fouten. Een actieve zoektocht naar de beste oplossing wordt niet gestimuleerd omdat het beleid van bovenaf wordt opgelegd en vastligt. De adviseur moet het beleid van de bank volgen omdat hij of zij door de bank betaald wordt.

.Een zelfstandig adviseur in een klein of groot kantoor is 100% verantwoordelijk en zal geen werk meer hebben wanneer het beleid faalt. Wanneer de enige bron van inkomsten de klant is, zal hij alles doen om het klantbelang te dienen en de beste oplossing te vinden.

Als hij het goed doet, zal hij jou nog vele jaren kunnen blijven adviseren, dat is jouw beloning. De beloning voor een medewerker in een klein of groot kantoor is meer aandelen, meer verdiensten of partner worden.

Zoek iemand die onafhankelijk is en alleen door jou wordt betaald. Jouw toekomstsucces is zijn toekomstsucces. Er zijn zo min mogelijk conflicterende belangen wanneer iemand alleen door jou betaald wordt.

Wie is bekwaam?

Integriteit alleen is niet voldoende. Een aardige adviseur met goede bedoelingen is niet genoeg. Er moet ook voldoende bekwaamheid zijn. Het inhuren van een onbekwame, aardige vent die het beste met je voor heeft is heel dure liefdadigheid. Het herkennen van een bekwaam adviseur is haast onmogelijk voor een niet specialist.

Diploma’s, certificaten en vergunningen zijn het minste wat je van een professional kunt verwachten, maar geven geen garantie op bekwaamheid en resultaten. De grootste schandalen zijn bij de banken voorgekomen. Nergens is meer toezicht, zijn meer vergunningen en zijn meer certificeringen en diploma’s aanwezig dan bij een bank.

Het blijft moeilijk om op basis van opleiding iemand te kwalificeren als bekwaam. In principe zit je goed met een adviseur die een gespecialiseerde universitaire (Investment Management of iets gelijkwaardigs) of postuniversitaire beleggingsopleiding (CFA, RBA) heeft genoten. Garanties zijn er gewoonweg niet.

Hoe gespecialiseerder en hoger iemand is opgeleid, hoe beter is mijn mening. Wanneer ik gespecialiseerd fiscaal advies nodig heb over onroerend goed, dan ga ik naar een fiscaal specialist gespecialiseerd in onroerend goed, niet naar mijn boekhouder.

Ervaring

Jarenlange ervaring als vermogensbeheerder of beleggingsadviseur bij een bank is geen pre. De meeste beleggingsadviseurs die lang bij banken werken zijn opgeleid bij banken en daar is commercialiteit belangrijker dan beleggingskennis. Bovendien bestaat de traditionele beleggingskennis uit het beleid van de bank of de rapporten van fondshuizen die er verkocht werden.

Verwar ook actuele kennis van beurzen en economie niet met beleggingskennis. Een bekwaam adviseur of fondsmanager vinden is lastig, zelfs voor financieel dienstverleners. In plaats van het evalueren van de adviseur kunnen we beter de strategie of het beleid evalueren en de omstandigheden waarin ze werken.

Een bekwaam adviseur heeft zijn huiswerk gedaan en werkt met een bewezen methode.

Een bewezen methode

De beste manier om een bekwaam beleggingsadviseur of beleggingsfonds met een bekwaam manager te selecteren is door alleen te beleggen in een bewezen strategie. Er is vrijwel niemand die nee zegt als je vraagt of de beleggingsstrategie bewezen moet zijn.

Toch vragen weinig mensen om bewijs aan een vermogensbeheerder of fonds.Actief beleggen zonder een bewezen strategie is gokken met je pensioen. En rendementen uit het verleden zijn geen bewijs tenzij de strategie voldoet aan onderstaande vijf punten.

Wat is een bewezen strategie?

Een bewezen strategie is een strategie waarvan wetenschappelijk bewezen is dat deze in het verleden heeft gewerkt, en waarvan men redelijkerwijs mag verwachten dat deze zal blijven werken in de toekomst. Een bewezen strategie voldoet aan vijf kenmerken:

1. De strategie presteert na kosten gecorrigeerd voor risico niet slechter dan het goedkoopste alternatief: passief de markt volgen.

2. De methode is transparant, begrijpelijk en verifieerbaar.

3. De resultaten zijn niet toevallig, het werkt altijd en overal in alle markten.

4. De strategie is verklaarbaar.

5. De strategie is uitvoerbaar in praktijk.

Vraag dus altijd aan je adviseur of de voorgestelde beleggingsmethode een bewezen strategie is, door vragen te stellen over bovenstaande vijf kenmerken.

1 De strategie presteert goed

Presteert de strategie goed? Als er geclaimd wordt dat er beter wordt gepresteerd dan de markt, meet dan of dat ook werkelijk zo is. De meeste vermogensbeheerders of beleggingsfondsen laten behaalde rendementen zien zonder het geleden risico (koers-fluctuaties). Wat we willen zien is rendementen gecorrigeerd voor risico, vervolgens vergeleken met de markt (bijvoorbeeld een Sharpe ratio).

2 Transparant

Als je niet weet wat de strategie inhoudt kun je niet controleren of de gebruikte strategie een bewezen methode is. Een bijzonder schrijnend geval van geen transparantie is Madoff. Grote private banken in Nederland hebben massaal geld belegd voor hun cliënten in de frauduleuze beleggingsfondsen van Madoff waarbij uiteindelijk iedereen zijn geld is kwijtgeraakt. Madoff gaf absoluut geen inzage in zijn methode of waarin hij belegde. Private banks gaven blind het geld van hun klanten in beheer, in ruil daarvoor beloofde Madoff out performance voor de klant en een dikke vergoeding voor de bank. Natuurlijk gaf Madoff geen openheid omdat de opgegeven rendementen niet echt waren. Hij loog tegen banken en de banken pikten het.

3 Geen toeval

Is de strategie met goede resultaten een toevalstreffer of niet? We willen zeker weten dat de strategie altijd en overal blijft werken. Als een vermogensbeheerder een bovengemiddeld rendement laat zien willen we weten of dat te wijten is aan de be-wezen strategie of aan puur geluk. Geen toeval betekent dat de resultaten statisch significant zijn. Dit betekent dat de gebruikte strategie altijd dezelfde is en ook in andere perioden en andere landen of markten werkt en repliceerbaar is.

4 Verklaarbaar

Een strategie moet hout snijden. Het moet logisch te verklaren zijn waarom het werkt en waarom het waarschijnlijk zal blijven werken. Bij voorkeur is het economisch of gedragswetenschappelijk verklaarbaar omdat beurzen uiteindelijk een afspiegeling zijn van de economie en het gedrag van mensen. Bijna alle out performance van fondsen is te wijten aan puur toeval. Door de vijf vragen te stellen zorg je dat je niet aan het gokken bent met je pensioen.

5 Uitvoerbaar

Tenslotte moet een strategie uitvoerbaar zijn. Er zijn meer dan duizend wetenschappelijke onderzoeken met strategieën die out performance laten zien in theorie. In de praktijk zijn ze niet uitvoerbaar vanwege kosten, liquiditeit of andere pro-blemen.

Een bewezen strategie heeft de volgende kenmerken:

1. Goed resultaat gecorrigeerd voor risico.

2. Transparant.

3. Niet toevallig.

4. Verklaarbaar.

5. Uitvoerbaar.

Samenvattend: zoek iemand die werkt in omstandigheden die integriteit bevorderen en die werkt met een bewezen strategie.

Wat werkt en past bij jou?

Voordat je honderden strategieën gaat toetsen aan de vijf eisen van een bewezen strategie kun je jezelf al een hoop moeite besparen door een voorselectie te maken. In de praktijk zijn er maar vier soorten beleggers. Welke belegger je bent, hangt af van twee belangrijke beslissingen die je onbewust of bewust neemt als je gaat beleggen.

Vraag je af: Ga ik beleggen op basis van voorspellen of modellen? (Kwalitatief of kwantitatief)

Ga ik veel of weinig afwijken van de markt? (Passief de markt volgen of actief afwijken van de markt?)

Voorspellen werkt niet en kun je al doorstrepen. Je hoeft nu nog alleen te beslissen of je gaat afwijken van de index of niet.

Figuur 3. Vier soorten beleggers

Uiteindelijk zal je volgens een van onderstaande methoden beleggen. Wie zijn huiswerk heeft gedaan gaat niet voorspellen dus de helft valt af.

Tenslotte. De manier waarop men jouw risicoprofiel gaat bepalen is ook belangrijk. Dat kan met een vragenlijst of met een financieel plan. Uiteindelijk beleg je om je leven beter te maken niet om simpelweg het hoogste rendement te behalen. Achterhaal je doelen. Zie dit artikel: hoeveel pensioen is genoeg?.

Bedenk ook dat de belangrijkste taak van een vermogensbeheerder is om je vermogen te beschermen tegen verliezen, niet om de beurs te verslaan. Het is ontzettend lastig om 1% gemiddeld meer rendement te behalen over lange tijd dan de markt. Het is daarentegen heel gemakkelijk om een foute keuze te maken en een permanent verlies te realiseren waarbij je tientallen procenten verlies lijdt.

Wil je weten of jouw strategie een bewezen strategie is? Stuur een mail met zoveel mogelijk info over je portefeuille naar boris (@) wealth360.nl en ik geef je een persoonlijk antwoord.

‍