Sparen of beleggen?
Sparen
In feite is sparen een vorm van beleggen maar dan met een lager risico en rendement.
Sparen is geld bij een bank onderbrengen waardoor banken dat geld weer kunnen uitlenen. Meestal krijg je daar een vergoeding voor in de vorm van rente.
Banken zijn gereguleerd en zijn aan regels gehouden en mogen niet veel risico met je spaargeld nemen.
Een spaarrekening geeft doorgaans een lage rente en is gegarandeerd door het depositostelsel tot honderdduizend euro.
Beleggen
Beleggen is het tijdelijk afstand doen van je geld in de verwachting er later meer voor terug te krijgen. Bedrijven halen geld op bij beleggers omdat ze denken dat ze met dat geld winst kunnen maken zelfs al moeten ze daarvoor rente betalen of een deel van de winst afstaan.
Bedrijven die investeren, die nemen risico, meestal gaat het goed, maar soms gaat het ook fout. In ruil voor dat risico verwachten beleggers een hoger rendement dan spaarders.
Het verschil tussen sparen en beleggen
Kortetermijnverschillen:
- Sparen is op korte termijn veilig omdat je je gehele inleg altijd op kunt nemen wanneer je het nodig hebt en is tot een bedrag van honderdduizend euro gegarandeerd.
- Beleggers kunnen een deel van hun inleg verliezen wanneer ze verkopen.
Langetermijnverschillen:
- Omdat alles steeds duurder wordt (inflatie) en omdat sparen weinig rendement oplevert, loop je op lange termijn het risico op vermogenskrimp en verlies van koopkracht. De spaarrente kan de inflatie niet bijhouden waardoor je vermogen niet groeit of zelfs krimpt.
- Beleggen in aandelen geeft op lange termijn de beste bescherming tegen inflatie en dus minder risico op vermogenskrimp en verlies van koopkracht.
Beleggen is een goed idee wanneer je je geld langere tijd niet nodig hebt. Geld wat je op korte termijn nodig hebt (binnen 5 jaar) kun je beter sparen of heel veilig beleggen.
Waarom beleggen?
Beleggen doe je met geld wat je langere tijd niet nodig hebt. Het zorgt ervoor dat je je financiële langetermijndoelen beter kunt behalen.
Redenen om te beleggen:
- Vermogensbescherming tegen
- Inflatie,
- Vermogensbelasting,
- Interen op vermogen.
- Vermogensopbouw
- Pensioen of extra inkomen opbouwen,
- Beleggen voor studie kinderen,
- Beleggen voor een toekomstige grote aanschaf zoals camper, vakantiehuis of wereldreis.
- Het effect van rente op rente
- Beleggen levert gemiddeld op de lange termijn significant meer op dan sparen door rente op rente.
Vermogen opbouwen voor later
Wanneer je gaat beleggen laat je jouw vermogen werken zodat jij minder hoeft te werken. Je vermogen groeit een stuk gemakkelijker met beleggen dan met sparen als je het goed aanpakt.
Er zijn drie soorten beleggingsdoelen:
- cashflow doel (er worden cashflows onttrokken uit het belegd vermogen)
- pensioen
- rentenieren (leven van je vermogen)
- specifiek doel (x euro over y tijd)
- camper
- vakantiehuis
- studie kinderen
- niet specifiek doel (niet kwantificeerbaar)
- extra inkomen
- meer rendement dan sparen
Er zijn drie manieren om te bepalen hoeveel risico en rendement bij je past.
Een niet specifiek doel zoals extra inkomen of meer rendement van sparen is het simpelst. Je kiest het risico en rendement waar je je goed bij voelt en wat passend is bij je looptijd. Doel maar 6%....
Het rendement wat je nodig hebt voor een specifiek doel kun je berekenen. Wanneer je over 10 jaar een vakantiehuis van 500k wil kopen en je hebt nu 300k dan is die berekening snel gemaakt.
Wanneer je van je beleggingen regelmatig geld onttrekt (cashflow doel) zoals bij een pensioenfonds dan is de berekening iets lastiger.
Voor een correcte inschatting is dan een cashflow analyse van je inkomsten en uitgaven het beste in combinatie met een scenarioanalyse van je vermogen onder verschillende beleggingsscenario's. (zie voorbeeld afbeelding hieronder)
Risico's van sparen en beleggen
Zowel sparen als beleggen kent risico's.
Risico's sparen
Sparen is relatief veilig. Het risico van sparen hangt net als bij obligaties (leningen) af van de kwaliteit van de onderliggende bank en of je het een tijd vastzet of niet (looptijd).
Mocht een bank "omvallen" dan is je geld tot honderdduizend euro verzekerd. Spaar je meer dan honderdduizend euro dan is het verstandig om je geld te spreiden over meerdere banken die onder het depositogarantiestelsel vallen.
Wie vele miljoenen heeft en de veiligheid van sparen wenst, die kan beter in cashfondsen beleggen of in korte termijn staatsobligaties voor de hoogste veiligheid en spreiding.
Depositosparen
Wie zijn geld bij een bank vastzet voor een paar maanden of een paar jaar krijgt meer rente.
Dat betekent wel dat je je geld gedurende de looptijd niet kan opnemen zonder boete. Hoe langer de looptijd hoe meer risico.
De kwaliteitsrating bepaalt het risico
Als je spaart bij een bank, is het belangrijk om te letten op de ratingvan de bank. Dit geeft aan hoe stabiel en betrouwbaar de bank is en of hetveilig is om geld bij hen te sparen. Een hogere rente kan aantrekkelijk lijken,maar dit kan ook betekenen dat de bank meer risico's neemt.
De Rabobank is een van de veiligste banken ter wereld en zal niet snel omvallen. Een internetbank met een onbekende naam die een hogere renteaanbiedt, kan dat alleen doen omdat ze meer risico nemen.
In Nederland hebben we helaas al meerdere keren gezien dat een bank kan omvallen. Een voorbeeld hiervan is de DSB Bank, die in 2009 failliet ging. Dit was een internetbank met een hogere rente dan andere reguliere banken.
Door onverantwoorde risico's te nemen en te veel geld uit te lenen, is DSB Bank uiteindelijk omgevallen met veel schade en leed ten gevolge.
Ook Fortis en Icesave hebben Nederlandse spaarders gedupeerd. Kijk dus niet alleen naar de hoogste rente.
Lange termijn risico van sparen
Het lange termijn risico van sparen is het lage rendement. Over langere perioden geeft beleggen een beter rendement. Het risico van sparen is dat je misschien later te kort komt of dat je langer door moet werken.
Bijna alle Nederlanders die een pensioen hebben die beleggen. Alle pensioenfondsen beleggen. Zonder beleggen zou Nederland niet met pensioen kunnen.
Hoe je beleggingsrisico zou moeten bekijken.
De waarde van bedrijven kan op een dag met tientallen procenten veranderen door mensen die aankopen en verkopen. Dat is prijsrisico.
Marktprijzen worden gedreven door sentiment. Sentiment verandert met de dag. Mensen hebben allemaal een eigen reden om te kopen of verkopen.
Prijsrisico is alleen een afspiegeling van het huidige sentiment onder beleggers. Soms is het sentiment overdreven positief of negatief (bubbles ofcrashes).
Wanneer je deze perioden kunt uitzingen dan zal je rendement dichterbij het verwachte historisch langetermijngemiddelde liggen.
Prijsrisico is iets anders dan fundamenteel risico.
Fundamenteel risico
Fundamenteel risico is het risico dat de onderliggende waarde echt minder waard wordt. De onderliggende waarde verandert geen tientallen procenten per dag als je een belegging koopt met een degelijke onderliggende waarde.
De onderliggende waarde van aandelenbeleggingen zijn de bedrijven die op lange termijn groeien en winst maken. De winst of boekwaarde van een bedrijf verandert niet met tientallen procenten per dag.
De dagelijkse beursfluctuaties hebben meer te maken met de emotionele reactie van beleggers op nieuws, niet met de onderliggende waarde op lange termijn.
Vergelijk het met het kopen van een huis om te verhuren als belegging.
Wanneer je in een huis of appartement investeert dan voelt dat minder risicovol dan beleggen in aandelen, omdat stenen tastbaar zijn.
Het huis wordt niet dagelijks zichtbaar meer of minder waard, zoals aandelen op de beurs.
Zolang de huur betaald wordt zal een eigenaar zich geen zorgen maken over de dagelijkse waarde van het huis. Huizen worden niet dagelijks op waarde geschat, aandelen wel.
Beleggers in aandelen zouden hun belegging net zo moeten bekijken. Op de lange termijn blijven bedrijven winst uitkeren en zal de waarde stijgen zolang het bedrijf winst maakt.
Focus minder op de dagelijkse koersen maar focus meer op de lange termijn en zorg dat de onderliggende fundamentele waarde aanwezig is.
Een goede belegging
Een goede belegging bestaat uit twee componenten: prijs en onderliggende waarde.
Wanneer je een degelijke belegging hebt zoals een bedrijf dat al jaren stabiel winst maakt of een beleggingspand dat voor lange tijd is verhuurd aan bijvoorbeeld een supermarkt, dan is er sprake van een stabiele onderliggende waarde.
Je hoeft je dan geen zorgen te maken over het fundamenteel risico. Dat is het risico dat de onderliggende waarde niets meer waard wordt door bijvoorbeeld een faillissement.
Of het een goede belegging is, hangt af van de prijs die je betaalt voor het aandeel of beleggingspand. Hoe lager de prijs ten opzichte van de onderliggende waarde, hoe beter de belegging (rendement).
Succesvol beleggen betekent op lange termijn renderende beleggingen kopen tegen een lage of redelijke prijs waardoor het een goede belegging wordt. Een goed bedrijf is pas een goede belegging als de aankoopprijs redelijk is. Vervolgens kijk je niet naar de dagelijkse prijzen maar wacht je af.
Daarvoor heb je wel een lange termijn beleggingshorizon nodig.
Beleggen om inflatie tegen te gaan
Doordat alles steeds duurder wordt (inflatie) krimpt je vermogen en neemt je koopkracht af. Wie niets doet met zijn vermogen die ziet zijn vermogen krimpen door inflatie en vermogensbelasting. In onderstaande grafiek kun je zien dat 1000 euro na 25 jaar door inflatie nog maar respectievelijk +/- 600 en +/-380 waard is bij respectievelijk 2% en 4% inflatie.
Aandelen bieden de beste bescherming tegen inflatie
In onderstaande grafiek is te zien hoe aandelen je tegen inflatie kunnen beschermen.
De veiligste beleggingen zijn kortetermijnstaats-obligaties (staatsleningen) welke gemiddeld nèt de inflatie bijhouden.
Hoe méér risico hoe meéér rendement en hoe beter de langetermijnbescherming tegen inflatie (blauwe vlak).
Gemiddeld zullen aandelen op de lange termijn goed presteren, maar op korte termijn is er veel koersfluctuatie (volatiliteit) in enig jaar zoals hieronder te zien is. Meestal zijn rendementen van aandelen positief, maar vaak genoeg ook negatief.
Beleggen is risico nemen op de korte termijn om inflatierisico tegen tegaan op de lange termijn. Simpelweg is het een overweging tussen koersrisico nu, versus minder vermogen door inflatie later.
Rente op rente effect
Het rente op rente effect houdt in dat, wanneer je rendement behaalt op je beleggingen, dit rendement vervolgens ook weer wordt geïnvesteerd en nogmaals mee gaat renderen.
Dit betekent dat je winst maakt op de winst die je al hebt gemaakt. Rente op rente kan een sneeuwbaleffect veroorzaken. Dit zorgt ervoor dat je vermogen exponentieel kan groeien over een langere periode.
Het rente op rente effect wordt ook wel het achtste wereldwonder genoemddoor de Albert Einstein.
"Compound interest is the eighth wonder of the world. He whounderstands it, earns it... he who doesn't, pays it." Albert Einstein
Beleggen kan een zeer groot verschil maken op lange termijn. Het geld dat je elk jaar aan rendement ontvangt groeit ook elk jaar weer.
Hoe langer je je geld niet nodig hebt, hoe groter het verschil is tussen wel of niet beleggen door de kracht van rente op rente.
Er komt een moment dat het totale rendement hoger is dan je oorspronkelijke inleg.
Ga voor lange termijn gemiddelde rendementen
Hoe meer risico, hoe meer verwacht rendement. De mix tussen risicovolle en minder risicovolle beleggingen bepaalt uiteindelijk hoeveel risico en rendement je kunt verwachten.
In de praktijk is dat meestal de keuze tussen de verhouding aandelen en obligaties. Dit is de belangrijkste keuze die je maakt als je gaat beleggen.
In onderstaande grafiek kun je zien dat een portefeuille van 50% aandelen en 50% obligaties historisch gemiddeld 8.2% rendement oplevert.
Daarbij heeft de belegger in enig jaar een maximale negatieve koersfluctuatie (risico) van -22,5% moeten doorstaan.
Hoe langer je horizon is hoe dichter je bij het gemiddelde uit zult komen omdat aandelenrendementen op lange termijn naar het gemiddelde neigen (meanreversion).
Hoeveel risico nemen over tijd?
Het risico dat bij je past hangt af van:
- Het rendement dat je nodig hebt,
- Je financiële risicotolerantie; hoe lang kun je je geld missen?
- Emotionele risicocapaciteit; kun je ‘s nachts nog wel slapen als beurzen bewegen?
Je emotionele risicotolerantie is de limiterende factor bij het bepalen van het beleggingsrisico dat je neemt.
Als je niet kunt slapen van je beleggingen dan neem je te veel risico of heb je te weinig kennis van beleggen of te weinig inzicht in je financiële situatie.
Uiteindelijk is geld een tool om je leven comfortabeler en beter te maken.
Als je ongelukkig wordt van je beleggingen dan heeft beleggen geen toegevoegde waarde. Je kunt dan beter minder risico nemen of niet beleggen.
Do you want to eat well or do you want to sleep well?
Dit is het eeuwige dilemma van de belegger. Wat vinden we belangrijker: nu meer risico of later meer risico?
Dit blijft een persoonlijke afweging waarbij er balans moet zijn tussen financieel wijze beslissingen en emotioneel comfortabele beslissingen.
Historische rendementen zijn geen garantie voor de toekomst, maar als je niet gelooft dat bedrijven als groep op lange termijn winst zullen maken dan moet je niet gaan beleggen.
Twee soorten beleggingsrisico
Er zijn twee risico’s die kunnen zorgen voor permanent beleggingsverlies:
1. Je beleggingshorizon is te kort waardoor je mogelijk met verlies moet verkopen tijdens tijdelijke koersdalingen,
2. Je lijdt permanente verliezen door menselijke fouten.
Tijdelijk verlies
Als men in de beleggingsindustrie of wetenschap spreekt van beleggingsrisico dan bedoelt men meestal volatiliteit. Volatiliteit is de gemiddelde beweging van de beursprijzen.
Volatiliteit lijkt de grootste vijand van de belegger. Dat is het niet. Volatiliteit maakt rendement mogelijk. Als je geen risico loopt door koersfluctuaties te accepteren, ontvang je ook geen rendement.
Volatiliteit kun je zien als tijdelijk risico. Als je niet hoeft teverkopen, heb je ook geen verlies.
Op lange termijn zijn beursrendementen positief. Geld dat je dus 20 jaar niet nodig hebt kun je risicovol beleggen. Het maakt voor het eindrendement minder uit dat de prijzen tussentijdsfluctueren.
Hoe meer tijd je hebt, hoe minder kans je hebt dat je in een crisis moet verkopen tegen een lagere prijs. Hoe langer de horizon, hoe kleiner de kans dat je met verlies moet verkopen.
Beurzen hebben oorlogen, crisissen en natuurrampen meegemaakt en zijn er tot nu toe altijd weer bovenop gekomen. Beurzen gaan op en neer en het is niet de vraag of er een dip of crisis maar wanneer deze komt.
Deze dips zijn tijdelijk. Ook de meest recente diepe crisis van 2008 was binnen 5 jaar alweer goed gemaakt. De beurzen staan nu een stuk hoger dan het hoogste punt in 2008 net voor de crisis.
“In the 20thcentury, the United States endured two world wars and other traumatic andexpensive military conflicts; the Depression; a dozen or so recessions andfinancial panics; oil shocks; a flu epidemic; and the resignation of adisgraced president. Yet the Dow rose from 66 to 11,497.”Warren Buffett (2008New York Times)
Hoeveel tijd heb je?
Tijdelijk risico wordt permanent risico wanneer je te vroeg moet verkopen omdat je het geld nodig hebt.
Bovenstaande grafiek geeft aan dat de kans op een verlies kleiner wordt naarmate je de belegging langer kunt aanhouden.
Wie de afgelopen 50 jaar vol in aandelen had belegd voor een periode van 20 jaar, had altijd meer gehad dan wanneer hij of zij had gespaard.
Op lange termijn zijn beurzen mean reverting dat betekent dat ze terugkomen naar de gemiddelde historische rendementen. Je zou kunnen zeggen dat beurzen continu over- of ondergewaardeerd zijn, soms extreem. Hoe langer je de tijd hebt, hoe dichter je bij het gemiddelde historisch rendement komt.
Menselijke fouten
De grootste beleggingsverliezen worden geleden door toedoen van menselijk handelen (fouten). Daarover kan ik een boek volschrijven. Oh wacht dat heb ik ook gedaan...klik hier voor het boek bij bol.com en klik hier voor een gratis samenvatting.
Veel voorkomende beleggingsfouten:
- voorspellen, gokken, speculeren, trading,
- market timing,
- stock picking,
- manager picking,
- steeds weer achter winnaars aanlopen,
- te hoge kosten en verborgen kosten,
- te weinig spreiding,
- niet aan je plan houden,
- Verkeerde fondsen of producten,
- Niet integer advies,
- niet bekwaam advies,
- too good to be true.
Protip:
Sommige beleggers en vermogensbeheerders gaan risico afdekken met opties. Risico afdekken met opties heeft geen zin tenzij je de markt kunt voorspellen en dat kun je niet. Afdekken met opties is een soort verzekering en een verzekering kost geld. Op het moment dat markten volatiel worden en je een verzekering (optie) goed zou kunnen gebruiken worden opties ook duurder waardoor afdekken met opties te duur wordt. Lange termijn afdekken met opties heeft ook geen zin omdat beurzen op de lange termijn stijgen.
Samenvattend
- Sparen is op korte termijn niet risicovol maar geeft wel een risico op lange termijn, namelijk dat je vermogen krimpt en je niet genoeg voor later hebt (inflatie).
- Beleggen geeft vooral op korte termijn een risico. Op de lange termijn wordt beleggen minder risicovol en kan het je pensioen redden.
- Beleg alleen met geld dat je langere tijd kunt missen zodat je tijdelijke dips kunt doorstaan.
- Zie beleggen als het kopen van een goede onderliggende waarde voor de lange termijn.
- Maak geen fouten, maak een plan, win professioneel advies in en houd blijf bij je plan, wat er ook gebeurt.